Postuum eerherstel voor Molukse KNIL-militairen in Breda

Gemeente Breda heeft besloten om de graven van Molukse KNIL-militairen en hun echtgenotes voor onbepaalde tijd in stand te houden en hen te eren met diverse initiatieven, zoals informatieborden over de geschiedenis op de begraafplaatsen en een herdenkingsmonument in park Valkenberg. Dit besluit volgt op gesprekken die burgemeester Depla had met de initiatiefgroep “bijzondere status graven KNIL-militairen”. De initiatiefgroep heeft aandacht gevraagd voor de pijnlijke geschiedenis van hun ouders en grootouders. Later dit jaar zal dit officieel worden bekrachtigd met de ondertekening van een overeenkomst door de vertegenwoordigers van de Molukse gemeenschap en gemeente Breda.

Burgemeester Paul Depla hierover: "Met dit besluit willen we de diepgewortelde pijn, en het onrecht dat de Molukse KNIL-militairen en hun gezinnen hebben ervaren, erkennen en hun bijdragen en offers aan Nederland eren. Hun geschiedenis is inmiddels onlosmakelijk verbonden met die van Breda. Deze initiatieven symboliseren onze waardering naar de Molukse gemeenschap en het streven naar een toekomst waarin respect en begrip voor deze gebeurtenissen centraal staan."

In 1951 arriveerden 12.500 Molukse KNIL-militairen en hun gezinnen in Nederland, getraumatiseerd door de Tweede Wereldoorlog en de Indonesische onafhankelijkheidsoorlog. Hun verblijf in Nederland zou tijdelijk zijn, in afwachting van een terugkeer naar de vrije Republiek der Zuid-Molukken. Helaas liep dit anders, omdat toezeggingen hierover door de Nederlandse overheid niet werden nagekomen, en werd hun verblijf permanent. De opvang van deze militairen en hun families was destijds verre van waardig en heeft diepe littekens nagelaten die nog steeds voelbaar zijn, ook bij latere generaties.

Sinds 1963 heeft een deel van de Molukse gemeenschap zich gevestigd in de Bredase wijk de Driesprong. Na een moeizame periode in de jaren 70 en 80, werd in 1996 een convenant opgesteld tussen de gemeente en de Molukse gemeenschap, waarin hun eigenheid en bijzondere geschiedenis werd erkend. Dit vormde de basis voor herstel van vertrouwen en een betere toekomst. De Molukse gemeenschap is inmiddels een gewaardeerd en onlosmakelijk onderdeel van Breda.

Het college van B&W wil recht doen aan de Molukse KNIL-militairen en hun echtgenotes, en de moeilijke omstandigheden waarin zij na hun aankomst in Nederland terecht zijn gekomen. Daarom is onlangs besloten dat de gemeente per 1 januari de kosten van de grafrechten en groot onderhoud van de graven van deze KNIL-militairen en hun echtgenotes voor haar rekening gaat nemen. In 2024 wordt ook een eenmalig bedrag vrijgemaakt voor het plaatsen van informatieborden bij de ingang op begraafplaatsen Zuylen en Driesprong met daarop de namen van de Molukse KNIL-militairen die op de begraafplaatsen begraven liggen en worden de graven gemarkeerd. Daarnaast wordt er een herdenkingsplek in park Valkenberg gecreëerd met een gedenkteken ter herinnering aan de Molukse KNIL-militairen. Dit gedenkteken zal voorzien worden van een QR-code waarmee meer informatie over de bijzondere geschiedenis van deze Molukse KNIL-militairen opgehaald kan worden.
 

De intensieve samenwerking tussen de initiatiefgroep ‘bijzondere status graven KNIL-militairen’ en gemeente Breda heeft tot een mooi en belangrijk resultaat geleid. De initiatiefgroep (gevormd door Loekas Makatita, Harry Tuhusula, Rob van der Zanden en Robert Lambertus) zegt het volgende hierover: “Eindelijk is het zover! We zijn er trots op dat we dit eindresultaat aan de Molukse gemeenschap in Breda kunnen presenteren. Het was 16 maanden hard werken gevuld met; overleggen met de gemeente, inventariseren, veldonderzoek , thuisbezoeken aan de 2e Molukse generatie, onderzoek van KNIL-stamboeken bij het Nationaal Archief, gesprek met de directeur Oorlogsgraven Stichting, en informatiebijeenkomsten met de Molukse gemeenschap en kerken en de wijkraad. Maar dankzij onze inzet krijgen de graven van Molukse KNIL-militairen in Breda een bijzondere status en komt er postuum eerherstel. We willen iedereen die hieraan heeft bijgedragen bedanken voor het vertrouwen, geduld en de medewerking/ondersteuning.”